Dünyanın en büyük ekonomileri belli oldu

Uluslararası Para Fo­nu’nun (IMF), mil­li gelire göre sıralama yaptığı Dünya Ekonomik Görünümü (World Economic Outlook) veri setini güncelledi. 196 ül­kenin son verilere göre 2029 yılı sonuna kadar olan döneme ilişkin gayri safi yurt içi hasıla (GSYH) projeksiyonlarına göre Türkiye’nin 20204’te bir basamak yükselerek 17’nci büyük ekonomi olacağını öngördü.

Güncellenen veri seti­ne göre, 2023 yılında cari fiyat­larla 1 trilyon 130 milyar dolar gayri safi yurt içi hasılası (GS­YH) ile 18’inci büyük ekonomi olan Türkiye’nin, 2024 yılının tamamında 1 trilyon 344,3 mil­yar dolarlık GSYH ile en büyük 20 ekonomi içinde 17’nci sırada yer alacağı öngörüldü.

ORTA VADELİ PROGRAM HEDEFLERİNDEN DÜŞÜK

IMF projeksiyonlarına göre Türkiye, 2025 yılında 1 trilyon 455,4 milyar, 2026’da 1 trilyon 477,3 milyar, 2027’de 1 trilyon 565,5 milyar, 2028’de 1 trilyon 660,5 milyar ve 2029’da 1 tril­yon 764,2 milyar dolarlık milli gelirle sırasını koruyarak 17’nci büyük ekonomi olmaya devam edecek. Dünya’dan Naki Bakır’a göre; IMF projeksiyonların­da Türkiye için gelecek üç yılda öngörülen milli gelir büyüklük­leri, ekonomi yönetiminin açık­ladığı 2025-2027 dönemine ait (üç yıllık) Orta Vadeli Program (OVP) hedefleri ile karşılaştı­rıldığında farklı bir tablo ortaya çıkıyor.

IMF’nin 2024’te bekle­diği GSYH büyüklüğünün OVP tahminine göre daha yüksek; 2025, 2026 ve 2027 yılları için öngördüğü büyüklüklerin ise OVP’de öngörülenden düşük olduğu dikkati çekiyor.

Eylül ayında yayımlanan OVP’de 2024’ün tamamında 1 trilyon 331 milyar düzeyinde gerçekleşeceği tahmin edilen GSYH, 2025’te 1 trilyon 465 milyar, 2026’da 1 trilyon 642 milyar ve 2027’de 1 trilyon 774 milyar dolar olarak hedefleni­yor. IMF projeksiyonlarına gö­re ise Türkiye 1,7 trilyon dola­rın üzerindeki milli gelir bü­yüklüğüne ancak 2029 yılında ulaşabilecek.

En büyük on ekonomi

IMF’ye göre ABD cari fiyat­larla 29 trilyon 167,8 milyar do­larlık GSYH ile 2024 yılında da en büyük ekonomi olmaya devam edecek. 2024’te ABD’yi 18 trilyon 273,4 milyar dolarla Çin, 4 trilyon 710 milyar dolar­la Almanya, 4 trilyon 70,1 mil­yar dolarla Japonya ve 3 trilyon 889,1 milyar dolarla Hindistan izleyecek. Bu ülkeleri sırasıyla İngiltere, Fransa, İtalya izleye­cek.

İlk sekiz sıra değişmezken sıralamada 2023 yılında doku­zuncu olan Brezilya ile onun­cu olan Kanada, 2024 yılında yer değiştirecek. Büyük ekono­mi sıralamasında ABD ve Çin 2029 sonuna kadar ilk iki sırayı paylaşırken, 2026 yılında Hin­distan üçüncü sıraya yükse­lecek, Japonya dördüncülüğe gerileyecek. Hindistan yükse­lişini sürdürerek 2027 yılında üçüncü büyük ekonomi olacak, Almanya dördüncü, Japonya beşinci sıraya inecek.

SAGP’ye göre GSYH’de Türkiye 12’nci

IMF verilerine göre, Türki­ye’nin satın alma gücü parite­si (SAGP) ile hesaplanan GS­YH’si ise 2024’te önceki yıla göre yüzde 5,5 oranında 179,3 milyar dolar artarak 3 trilyon 456,8 milyar dolara ulaşacak. Türkiye, bu bazdaki sıralamada 12’nci olarak yerini koruyacak. SAGP’ye göre milli gelir sırala­masında Türkiye, 2027 yılın­da 3 trilyon 801,1 milyar dolar­la 11’inciliğe yükselecek. 2029 sonuna kadar sırasını koruya­cağı beklenen Türkiye’nin SA­GP’ye göre milli gelirinin anı­lan yıl itibarıyla 4,5 trilyon do­lara yaklaşacağı öngörülüyor.

IMF’ye göre SAGP bazında milli gelirde ilk on ülkenin ye­ri 2024’te önceki yıla göre de­ğişmeyecek. Çin, 2024’te 37 bin 72,1 milyar dolarla ilk sıradaki yerini koruyacak. ABD doları­nın ABD’de sahip olduğu satın alma gücü paritesiyle aynı olan para birimine (Uluslararası do­lar/International dollars) göre yapılan bu hesaplamada ABD, 29 trilyon 167,8 milyar dolar­la yine ikinci sırada yer alacak.

Hindistan bu bazda 16 trilyon 20 milyar dolarla üçüncü, Rus­ya 6 trilyon 909,4 milyar dolarla 4’üncü, Japonya 6 trilyon 572,2 milyar dolarla 5’inci olmaya de­vam edecek. Daha sonra 6 tril­yon 17,2 milyar dolarla Alman­ya, 4 trilyon 702 milyar dolarla Brezilya, 4 trilyon 658,3 milyar dolarla Endonezya, 4 trilyon 359,4 milyar dolarla Fransa ve 4 trilyon 282,2 milyar dolarla İngiltere gelecek.

IMF’nin 2023 yılı itibarıyla 13.236 dolar olarak belirlediği kişi başına milli geliri ile dün­yada 72’nci olan Türkiye’nin 2024’ün tümünde 15 bin 666 dolarla 5 basamak yüksele­rek 67’nci olacağı öngörülüyor. IMF’ye göre Türkiye’nin kişi başına gelirde sırası 2029 sonu­na kadar değişmeyecek.

Türkiye’nin 2024 yılındaki kişi başına milli gelirine ilişkin IMF öngörüsü, OVP’de 15.551 dolar olarak yer alan gerçek­leşme tahmininden daha yük­sek. Ancak IMF’nin izleyen üç yıla ilişkin kişi başına gelir beklentileri ise OVP hedefleri­nin altında bulunuyor. OVP’de 2025’te 17.028, 2026’da 18.990 ve 2027’de 20.420 dolarlık ki­şi başına milli gelir hedefi yer alırken, IMF projeksiyonları­na göre söz konusu gelir ancak 2029 yılında 20 bin doların üs­tünü görebilecek.

Dünyada kişi başına dü­şen milli gelirde Lüksemburg 135.321 dolarla birinci sıradaki yerini korurken, İsviçre 106.098 dolarla ikinciliğe yükselecek, İrlanda 103.500 dolarla üçün­cülüğe inecek. Norveç 90.434 dolarla dördüncü ve Singapur 89.370 dolarla beşinci sırada yer almaya devam edecek.

IMF’ye göre 2024 yılında Türkiye’de SAGP’ye göre ki­şi başına milli gelir ise 35.449 dolar olacak Türkiye’nin 59’uncu sıradaki yeri değiş­meyecek. İzleyen beş yıllık dönemde bu bazda 58, 59’un­cu sıralarda yer alacak Türki­ye’nin SAGP’ye göre kişi başı milli gelir 2029 yılında 40 bin doların üstünü görecek.

Türkiye “yüksek gelir” ligine girebilecek mi?

Dünya Bankası, kişi başına milli gelire göre ülkeler sınıflandırmasında baz aldığı eşik değerleri her yıl 1 Temmuz’da, bir önceki takvim yılının GSYH’sine göre dolar eş değeri cinsinden belirliyor. En son 1 Temmuz 2024 tarihinde güncellenen eşik değerlere göre 2023 yılında kişi başı geliri 1.145 dolar ve altında olan ülkeler “düşük gelirli”, 1.146- 4 bin 515 dolar arasında olanlar “alt orta”, 4 bin 516-14 bin 5 dolar arasında olanları “üst orta”, 14 bin 5 doların üstünde olanlar ise “yüksek gelirli” ülke sayıldı. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2023 için 13.110 dolar olarak açıkladığı kişi başına milli gelir, 2025-2027 OVP’de 13.243 dolar olarak revize edildi.

Revize veri baz alındığında Türkiye üst-orta gelir grubunda yer aldı ve yüksek gelirli ülkeler kategorisi için arada 762 dolarlık bir fark kaldı. OVP’de 15.551 dolar olarak hedeflenen, IMF’nin 15.666 dolar tahmin ettiği Türkiye’nin 2024 yılı kişi başına milli gelir düzeyi, Dünya Bankası’nın bir önceki yılın yüksek gelir çıtası için geçerli saydığı eşik değere göre yüksek. Ancak Türkiye’nin bu sınıflandırmada konumunu, öngörülen kişi başına gelire ulaşıp ulaşmayacağı ve Dünya Bankası’nın 1 Temmuz 2025’te güncelleyeceği eşik değerin yeni düzeyi belirleyecek.