2025’te kim ne kadar ÖTV ödeyecek?

Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde bütçe görüşmeleri devam ediyor. TBMM Başkanlığı’na sunulan 2025 Mali Yılı Merkezi Bütçe Teklifinde ‘brüt’ vergi geliri 12 trilyon 651,5 milyar lira olarak öngörülüyor. 2024 yılıyla karşılaştırıldığında, gelecek yıl vergi oranında yüzde 45,4’lük bir artış bekleniyor. 

Dünya Gazetesi’nden Naki Bakır, Bu konuyu Vergi yükünü yine ‘taban’ sırtlanacak başlıklı yazısında anlattı. 

‘Kamuda bozulan mali dengeleri “rasyonel ze­mine oturtmak” hede­fiyle uygulanan parasal sıkılaş­tırma programı devam ederken, bu kapsamda gidilen çeşitli dü­zenlemelerle önemli oranda ar­tırılan vergi yükünde 2025 yılın­da da en büyük payı tüketiciler sırtlanacak’ dedi. 

Gelecek yıl 11 trilyo­nu aşması hedeflenen net vergi gelirlerinin 7,3 trilyon lira ile üç­te ikilik bölümü, tüketilen mal ve hizmetlerin fiyatı içinde çeşitli adlar altında yer alan dolaylı ver­gilerden sağlanacak. Ekonomi yönetiminin dolaylı vergi oranı­nı düşürme vaatlerine karşılık, gelir, kar ve servet sahiplerinin pastadaki toplam payı yine yak­laşık üçte bir düzeyinde kalacak.

‘TBMM Başkanlığı’na sunu­lan 2025 Mali Yılı Merkezi Büt­çe Teklifinde “brüt” vergi ge­liri 12 trilyon 651,5 milyar lira olarak öngörülüyor. Buna gö­re 2024 yılının tümünde brüt 8 trilyon 700,2 milyar lira olarak gerçekleşeceği tahmin edilen tutara göre tahsilat gelecek yıl yüzde 45,4 artacak. 2025 yılın­da gerçekleşmesi öngörülen 1 trilyon 512,7 milyar liralık “ret ve iade” sonrası “net” vergi tah­silatının ise 11 trilyon 138,8 mil­yar lira olması bekleniyor. Bu da bu yılın tümünde 7 trilyon 605,5 trilyon lira olarak öngö­rülen net vergi geliri gerçekleş­me tahminine göre yüzde 46,5 oranında bir artışı ifade ediyor’ ifadelerini kullandı.

ÜÇTE İKİSİNİ TÜKETİCİ ÖDEYECEK

Öngörülen bütçe büyüklük­lerine göre 2025’te toplam net vergi gelirinin yüzde 65,2 ora­nındaki 7 trilyon 256,5 milyar liralık bölümü, yurttaşların yaşamsal ihtiyaçları için tü­kettikleri mal ve hizmetlerin fiyatı içinde yer alan ve satın alırken ödedikleri Katma De­ğer Vergisi (KDV), Özel Tüke­tim Vergisi (ÖTV) gibi “dolay­lı” vergilerden bekleniyor.

Buna karşılık gelir, kar ve mül­kiyet üzerinden alınan “doğru­dan” vergilerde net gelir hede­fi 3 trilyon 881,8 milyar lira. Bu kapsamda, Gelir Vergisinde yıl­lık tahsilat 2 trilyon 129,7 mil­yar lira olarak öngörülüyor. Bu­nun ise tamamına yakınını çalı­şanların ücret ve maaşlarından tevkifat şeklinde kaynağından yapılan kesintiler oluşturuyor. Ticari, sınai ve zirai işletmele­rin (şirketler) ödediği Kurum­lar Vergisinde 2025’te beklenen tahsilat da 1 trilyon 636,8 milyar lira. Buna göre 2025 vergi pasta­sında gelir ve kar üzerinden alı­nan vergilerin toplam payı yüz­de 33,8 düzeyinde.

YARIDAN FAZLASI KDV VE ÖTV’DEN

Motorlu Taşıt, Veraset ve İn­tikal ve Değerli Konut gibi mül­kiyet/servet üzerinden alınan vergilerde beklenen yıllık tah­silat ise sadece 115,4 milyar lira ve bu da toplam pastanın sade­ce yüzde 1’ini oluşturuyor. Bu­nun da 106,4 milyar lirası, her yıl iki taksitte ödenen Motorlu Taşıt Vergisinden bekleniyor.

En yaygın dolaylı vergi ola­rak neredeyse tüm mal ve hiz­metlere uygulanan “dahilde alınan KDV”de 2025 yılı brüt tahsilat hedefi 2 trilyon 884,1 milyar lira olurken, bu vergide 1 trilyon 387,7 milyar liralık ret ve iade öngörülüyor. Buna göre dahilde alınan KDV’de gelecek yıl beklenen net gelir 1 trilyon 496,4 milyar lira olacak. 2025 yılında tüketilecek ithal ürün­lerde gerçekleşmesi beklenen KDV tahsilatının net tutarı ise 2 trilyon 103 milyar lira düze­yinde bulunuyor.

Lüks tüketim malları, çev­reye zararlı ürünler ve sağlık açısından risk taşıyan ürün­ler gibi kategorilerde değerlen­dirilen birçok üründen alınan ÖTV’den de yılın tümünde 2 trilyon 121,3 liralık net tahsilat hedefleniyor.

Buna göre sadece KDV ve ÖTV olmak üzere iki dolaylı vergi kaleminden beklenen yıl­lık net gelir 5 trilyon 720,7 mil­yar lira ile yıllık vergi pastası­nın yüzde 51,4’ünü oluşturuyor.

‘VERGİNİN DE VERGİSİ’ VAR

KDV ve ÖTV’de ürünlere göre değişen oranlar uygula­nıyor. Ürünün niteliğinde gö­re KDV oranı yüzde 1’le yüzde 20; ÖTV oranları ise yüzde 10’la yüzde 220 arasında değişiyor. Akaryakıt, alkollü içki ve tütün ürünlerinde ise maktu ÖTV alınıyor. ÖTV, genellikle ürü­nün vergisiz satış fiyatına ek­leniyor, bu şekilde elde edilen toplam üzerinden KDV hesap­lanıyor. Buna göre ürünün ana fiyatının yanı sıra bunun üze­rine binen ÖTV tutarı kadarına da o ürün için geçerli oran üze­rinden ÖTV ekleniyor. Böylece, halk arasındaki deyişle “vergi­nin de vergisi” ödenmiş oluyor.

2025’TE KİM NE KADAR ÖTV ÖDEYECEK? 

Devlet yıllar itibarıyla en fazla ÖTV gelirini, son yıllarda görece durgunluk yaşanmasına rağmen motorlu taşıt satışlarından elde ediyor. 2025 yılında devletin ka­sasına girmesi hedeflenen top­lam ÖTV’nin de en büyük bölü­mü bu alandan bekleniyor.

2025 yılı merkezi yönetim büt­çe hedeflerine göre gelecek yıl;

• Motorlu taşıt satın alanlar 818,8 milyar,
• Akaryakıt ve doğal gaz tü­ketenler 538,2 milyar,
• Sigara tiryakileri ve diğer tütün mamulleri tüketenler 455,7 milyar,
• Alkollü içki içenler 170,8 milyar,
• Dayanıklı tüketim ve di­ğer ürünleri satın alanlar 144,9 milyar TL ÖTV ödeyecek.