Lavoisier ve kellesi…

Antoine Lavoisier, (1743-1794 Fransa) kimya bilimine hizmet eden ve gelişimine katkıda bulunan çağının en önemli bilim adamlarındandır. Modern kimyanın mimarı hatta babası da denilebilir. Kimya bilimi, dil, mantıksal düzen ve kuramsal açıklama yönlerinden gerçek kimliğini Lavoisier’e borçludur.

Lavoisier, yaşadığı dönemde gerçekleşen iki devrime emeği geçmiş bir bilim insanıdır. Devrimlerden biri, yüzyıllar boyunca “SİMYA’’ adı altında sürdürülen çalışmaların, bugünkü anlamda, kimya bilimine dönüşmesidir. Lavoisier, bu devrimin kahramanıdır. (SİMYA; değersiz maddeleri altına çevirme, bütün hastalıkları iyileştirme ve hayatı sonsuz biçimde uzatacak ölümsüzlük iksir bulma uğraşına denir.)

Kimya biliminin dehası Lavoisier’in, asıl eğitimi hukuk idi ve Paris Barosu’na kayıtlı bir avukattı. Hukuku bir yana bırakıp, bilimle ilgilenmeye karar verdi.

Lavoisier, Fransız devriminin ilk yıllarında devrimi destekledi. Eski düzenin değiştirilmesi gerektiğine inanıyordu. İhtilalcilerin reform çabalarına destek verdi. Bu dönemde vergi sisteminin reforme edilmesi için kurulan üç kişilik komisyonda görev aldı.

Ancak Fransız Devrimi radikalleşmeye başlayınca Lavoisier için de tehlikeli olmaya başladı. Sadece devrim karşıtları değil, sıradan insanlar ve devrim yanlıları da devrim mahkemelerinde yargılanıp ceza alabiliyorlardı. Devrime direnen bölgelerde herhangi bir yargılama yapılmaksızın kitlesel katliamlar da yaşanmıştır.

Lavoisier, 1794’de devrim mahkemesi önüne çağrılır. İki suςlamaya hedef olmuştur:

• Devrim karşıtı olarak karalanan aristokrasiyle ilişkisi.
• Vergi toplamada yolsuzluk. (Lavoisier topladığı vergilerin az bir bölümünü laboratuvar deneyleri için kullanmıştı.)

Fransız kimyager Lavoisier, dönemin yobaz bilim düşmanlarıyla verdiği mücadelede, “Bu kelleler hiçbir işe yaramaz!” diye bağırmıştır. Hemen sonrasında da yargılanıp ölüme mahkum edildi. Ancak ölümü sırasında bile bilim ve öğrenme aşkıyla yanıp tutuşuyordu. Lavoisier, idam kararını veren mahkemeden bilimsel deneylerini tamamlamasına kadar mühlet istemiş, ancak yargıçtan “Cumhuriyetin bilginlere ya da kimyacılara ihtiyacı yok, adaletin tecellisi geciktirilemez” yanıtını almıştı. Kimya bilimini reddeden yobazların kafasını gösterip, “Bu kelleler hiçbir şeye yaramaz” demiştir.

Fransız İhtali sırasında yargılanmış ve 8 Mayıs 1794 tarihinde giyotinle idam edilmiştir. Boynunun vurulmasını beklerken bile kitap okumaktadır. Cellat, onu giyotine götürmek için yanına geldiğinde Lavoisier, nerede kaldığını unutmamak için kitabın arasına bir “Kitap Ayracı” koymuştur. Giyotine giderken matematikçi arkadaşı Langrange’i yanına çağırır:

“Kafam sepete düştüğünde gözlerime bak. Eğer iki kere göz kırparsam, insanın kafası kesildikten sonra bir süre daha beyin düşünmeye devam etmekte demektir.” der.

Kafası giyotinle kesilir, sepete düşer ve gülerek iki kere göz kırpar.

Matematikçi Langrange der ki;

‘‘Lavoisier’in son saniyedeki ispat arayışı, bilimselliğin yüzyıllar sürecek meşalesidir. Ama o yobaz kafalar asırlarca karanlıkta sürünecekler, insanlığı da süründürecekler!’

Düşünmeden, sorgulamaktan ve korkmayan bir toplumun yüz yıllar boyunca düşündükleri ve sorguladıkları için ölümü göze alan yüzlerce bilim insanı, düşünür tarih sayfalarında yerlerini almıştır. Ölüme giderken bile bilime katkı sağlayan başlıca bilim insanlarının en önemlileri; Socrates, Pythogoras (Pisagor), Giordano Bruno, Aristoteles, Ockhamlı William,  Roger Bacon, Michael Servetus vb.’ni sayabiliriz.

Ölümünden sadece 1,5 sene sonra Lavoisier’e Fransız Hükümeti tarafından iade-i itibar yapılmıştır. Gerçekler ve sonucunda bilim, ölümle bile dalga geçenlerle doludur. Lavoisier; ölümle dans etmiş bir düşünür, bilim insanıdır.  1789 Fransız Devrimi yapısında;  özgürlük, eşitlik, adalet ve kardeşlik ilkeleri belirli bir süre zarfında bu fikirlerden ödün vererek, Lavoisier gibi devrimci bir bilim insanını bile insafsızca yok etmiştir.

Düşünmeyen, biat eden toplumların kaderi tarih sayfalarında kara bir leke olarak yerini almışlardır. Cumhuriyetimiz, Nazi Almanyası’nın sırf etnik unsurlar nedeniyle ölüme terk ettiği ünlü bilim adamlarına kucak açarak insani ve vicdani yapısını da tüm dünyaya göstermiştir.

Cumhuriyetimiz, bu bilim insanlarından her alanda faydalanarak ülke ekonomimize artı bir değer katmıştır.

Lavoisier,  bizlere, ‘’ölene kadar, son nefesi verene kadar düşünmeye devam…‘’ mesajını, giyotinle ölüme gitme uğruna ulaştıran kahraman bilim insanıdır.